Ιστολόγιο

Διαχείριση πλημμύρας
από τους αρμόδιους φορείς

Εφαρμόζοντας τη θεωρία της παιχνιδοποίησης οι μαθητές απαντούν σε ερωτήσεις, εκτελούν αποστολές, και συγκεντρώνουν βαθμούς συναγωνιζόμενοι σε ομάδες, ενώ ταυτόχρονα μαθαίνουν για τις δραστηριότητες φορέων αρμόδιων για τις πλημμύρες.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να ανακαλύψουν μέσα από παιχνίδι τις καταστάσεις που δημιουργούνται στη διαχείριση της πλημμύρας και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αρμόδιοι φορείς.
• Να διαπιστώσουν ότι για κάθε πρόβλημα υπάρχουν αρκετές λύσεις, αλλά κάποιες είναι πιο κατάλληλες.
• Να συνεργάζονται στην ομάδα τους, συναγωνιζόμενοι άλλες ομάδες.

Τύπος δραστηριότητας:
Παιχνίδι

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Κατεβάστε και το υποστηρικτικό υλικό της δραστηριότητας:

Συντάκτης deukalion, πριν από

Μέτρηση παροχής ποταμού

Σκοπός της συγκεκριμένης δραστηριότητας πεδίου είναι να κατανοήσουν οι μαθητές τη σημασία που έχει για το ποτάμιο οικοσύστημα ο υπολογισμός της ταχύτητας ροής και της παροχής του ποταμού. Με τον όρο παροχή του ποταμού ονομάζουμε τον όγκο του νερού που διέρχεται από μια συγκεκριμένη διατομή της κοίτης του ποταμού ανά μονάδα χρόνου (π.χ. όγκος νερού ανά δευτερόλεπτο). Για τον υπολογισμό της πολλαπλασιάζουμε το εμβαδόν της διατομής του ποταμού σε ένα σημείο του, με τη μέση ταχύτητα του νερού στο συγκεκριμένο σημείο. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και υπολογίζουν την ταχύτητα ροής, το βάθος και το πλάτος σε διαφορετικά σημεία του ποταμού. Αφού ολοκληρωθούν οι μετρήσεις, οι ομάδες ανταλλάσσουν τα αποτελέσματα μεταξύ τους και συνεχίζουν με τον τελικό υπολογισμό της διατομής και της παροχής του ποταμού.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να κατανοήσουν τη σημασία της ροής του ποταμού για τα οικολογικά χαρακτηριστικά του ποτάμιου οικοσυστήματος.
• Να καταλάβουν και να εξηγήσουν, γιατί ο υπολογισμός της παροχής του ποταμού είναι μία πάρα πολύ σημαντική παράμετρος για το ποτάμιο οικοσύστημα.

Τύπος δραστηριότητας:
Δραστηριότητα πεδίου

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Μέτρηση πλάτους (εύρους) ποταμού

Η δραστηριότητα αναφέρεται σε επτά (7) μεθόδους/τεχνικές μέτρησης του πλάτους/εύρους ποταμού/καναλιού, απευθύνεται σε μαθητές Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου και επιλέγεται η κατάλληλη τεχνική μέτρησης ανάλογα με το γνωστικό υπόβαθρο κάθε ηλικιακής ομάδας, από τις φυσικές συνθήκες, τις δυνατότητες, την τοποθεσία αλλά και τις διαστάσεις του ποταμού/καναλιού. Απαιτεί 2-3 διδακτικές ώρες (αίθουσα) και μια ημερήσια επίσκεψη στο πεδίο.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Η υλοποίηση της δραστηριότητας στοχεύει ώστε οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αναγνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά του ποταμού και την ανάγκη μέτρησης και καταγραφής αυτών.
• Να μελετήσουν με πρακτικούς και επιστημονικούς τρόπους, ένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά του ποταμού (πλάτος) που θα συμβάλει στην παραπέρα διερεύνηση και στον υπολογισμό άλλων σύνθετων παραμέτρων και χαρακτηριστικών του.
• Να αποκτήσουν ικανότητες πραγματοποίησης μετρήσεων και να εξοικειωθούν με μηχανικά, αλλά και ψηφιακά εργαλεία μέτρησης.
• Να κατανοήσουν την έννοια του πλάτους και τα αίτια πιθανών σφαλμάτων των μετρήσεων και τεχνικές μείωσης αυτών.
• Να εφαρμόσουν στην πράξη την προϋπάρχουσα γνώση και να οικοδομήσουν τη νέα.
• Να εκφραστούν εικαστικά αυτοαξιολογώντας τις νέες γνώσεις.
• Να συνεργαστούν σε ομάδες και να εφαρμόσουν βιωματικές – ανακαλυπτικές διαδικασίες μάθησης.
• Να έρθουν σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον και ιδιαίτερα με τα ποτάμια/χειμαρρικά οικοσυστήματα.
• Να παρατηρήσουν τις μεταβολές του πλάτους/εύρους ενός καναλιού σε διαφορετικά σημεία του, κάνοντας συγκρίσεις.
• Να στοχαστούν για τις αιτίες των παραπάνω μεταβολών με εστίαση στις ανθρώπινες παρεμβάσεις που επιδρούν στη μείωση του πλάτους και στη συμβολή αυτών στα πλημμυρικά φαινόμενα.


Τύπος δραστηριότητας:
Εργασία στην αίθουσα υπολογιστών (7η τεχνική κύριας δραστηριότητας)
Εργασία στην αίθουσα (εισαγωγική δραστηριότητα και αναστοχασμός)
Εργασία στο πεδίο (1η έως 6η τεχνική κύριας δραστηριότητας και δραστηριότητα παρατήρησης μεταβολών πλάτους ποταμού)

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Μέτρηση μέσου βάθους ποταμού

Η δραστηριότητα έπεται ή γίνεται σε συνδυασμό με τη μέτρηση του πλάτους ποταμού/καναλιού και προηγείται του υπολογισμού της παροχής αυτού. Αναφέρεται σε δυο (2) απλές και πρακτικές τεχνικές μέτρησης του μέσου βάθους ποταμού/καναλιού, απευθύνεται σε μαθητές Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου και επιλέγεται η κατάλληλη από τις δυο προτεινόμενες τεχνικές ανάλογα με το γνωστικό υπόβαθρο κάθε ηλικιακής ομάδας, τις φυσικές συνθήκες, τις δυνατότητες, την τοποθεσία αλλά και τις διαστάσεις του ποταμού/καναλιού.Μια επιπλέον δραστηριότητα για μεγαλύτερους μαθητές (Β΄-Γ΄ Γυμνασίου και Λυκείου) αναφέρεται στην κατασκευή του γραφήματος της διατομής του ποταμού (cross section river) σε υπολογιστικό φύλλο (excel). Απαιτεί 2 διδακτικές ώρες (αίθουσα) και μια ημερήσια επίσκεψη στο πεδίο.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Η υλοποίηση της δραστηριότητας στοχεύει ώστε οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αναγνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ποταμού/καναλιού και τους λόγους της ανάγκης μέτρησης του μέσου βάθους (depth).
• Να μελετήσουν και να εφαρμόσουν στην πράξη τρόπους μέτρησης του μέσου βάθους, που θα συμβάλει στην παραπέρα διερεύνηση και στον υπολογισμό άλλων σύνθετων παραμέτρων και χαρακτηριστικών του, όπως η διατομή σε συγκεκριμένα σημεία καθώς και η παροχή του ρέματος.
• Να αποκτήσουν ικανότητες πραγματοποίησης μετρήσεων και υπολογισμού της μέσης τιμής.
• Να κατανοήσουν την έννοια του βάθους και τα αίτια πιθανών σφαλμάτων των μετρήσεων και μείωσης αυτών.
• Να εφαρμόσουν στην πράξη την προϋπάρχουσα γνώση και να οικοδομήσουν τη νέα.
• Να εκφραστούν εικαστικά αυτοαξιολογώντας τις νέες γνώσεις (εισαγωγική δραστηριότητα).
• Να συνεργαστούν σε ομάδες και να εφαρμόσουν βιωματικές – ανακαλυπτικές διαδικασίες μάθησης.
• Να έρθουν σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον και ιδιαίτερα με τα ποτάμια/χειμαρρικά οικοσυστήματα.
• Να εξοικειωθούν με μηχανικά εργαλεία μέτρησης.
• Να παρατηρήσουν τις μεταβολές του μέσου βάθους ενός καναλιού σε διαφορετικά σημεία του, κάνοντας συγκρίσεις.
• Να στοχαστούν για τις αιτίες των παραπάνω μεταβολών λόγω φυσικών διαδικασιών ή ανθρώπινων παρεμβάσεων, με εστίαση στις ανθρώπινες παρεμβάσεις που επιδρούν στη μεταβολή του μέσου βάθους και στη συμβολή αυτών των παρεμβάσεων στα πλημμυρικά φαινόμενα.
• Να επεξεργαστούν τα στοιχεία μέτρησης και να εξάγουν συμπεράσματα.


Τύπος δραστηριότητας:
Εργασία στην αίθουσα (εισαγωγική δραστηριότητα και αναστοχασμός)
Εργασία στο πεδίο
Εργασία στην αίθουσα υπολογιστών (δραστηριότητα για μαθητές/τριες μεγαλύτερων τάξεων)

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Η Ελένη και το ποτάμι

Αξιοποίηση σκηνών από την ταινία «Το Λιβάδι Που Δακρύζει» (2004), του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με όχημα τη ζωή ενός κοριτσιού και στόχο τη διαπραγμάτευση του ζητήματος της συνύπαρξης ενός οικισμού με ένα ποτάμι και το ενδεχόμενο της πλημμύρας από αυτό.

Η υλοποίηση της δραστηριότητας σχεδιάστηκε με την άδεια της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ και την προϋπόθεση πως κάθε εκπαιδευτικός που θα την υλοποιήσει, θα λάβει ενυπόγραφα άδεια από τον συντάκτη της (Δημήτρη Ντανόπουλο). Για τον λόγο αυτό δεν περιλαμβάνονται τα ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, το ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ και το ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ, τα οποία θα διατεθούν ψηφιακά ή με φυσικό τρόπο στον/στην ενδιαφερόμενο/η εκπαιδευτικό, μετά τη σχετική άδεια του συντάκτη. Ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας: dimntan@gmail.com

Τύπος δραστηριότητας:
Δημιουργική έκφραση απόψεων με χρήση ψηφιακών ή μη μέσων

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Η βροχούλα που έγινε πλημμύρα.
Το βροχόμετρο!

Το εκπαιδευτικό υλικό με τίτλο «Η βροχούλα που έγινε πλημμύρα. Το βροχόμετρο!» δημιουργήθηκε αξιοποιώντας τις δεξιότητες που αποκτήθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας COVID-19 και στοχεύει σε σύγχρονη και ασύγχρονη αξιοποίηση κατά το ένα μέρος και κατά το άλλο σε δια ζώσης βιωματικά εργαστήρια με μαθητές νηπιαγωγείου, δημοτικού και γυμνασίου. Η θεωρητική προσέγγιση πραγματοποιείται μέσα από online δραστηριότητες σύγχρονης και ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες της συγκεκριμένης θεματικής. Η προσέγγιση ολοκληρώνεται με ένα εργαστήριο κατασκευής βροχόμετρου με απλά υλικά για τη μέτρηση της στάθμης βροχής σε κανονικές και ακραίες συνθήκες κακοκαιρίας.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να γνωρίσουν τον ρόλο της βροχής στα πλημμυρικά φαινόμενα.
• Να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στη σημασία της βροχής.
• Να αποκτήσουν νέες δεξιότητες κατασκευής πειραματικών διατάξεων.
• Να εξοικειωθούν με το εκπαιδευτικό πείραμα.


Τύπος δραστηριότητας:
Η θεωρητική προσέγγιση πραγματοποιείται μέσα από online δραστηριότητες σύγχρονης και ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες της συγκεκριμένης θεματικής.
Η προσέγγιση ολοκληρώνεται με ένα εργαστήριο κατασκευής βροχόμετρου με απλά υλικά για τη μέτρηση της στάθμης βροχής σε κανονικές και ακραίες συνθήκες κακοκαιρίας.

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Κατασκευή βροχόμετρου
με υλικά καθημερινής χρήσης

Η δραστηριότητα αυτή προτείνει την κατασκευή ενός λειτουργικού βροχόμετρου από τον μαθητή με τη χρήση υλικών καθημερινής χρήσης. Χρησιμοποιείται πλαστική φιάλη νερού, διαφανής χάρακας και άλλα υλικά ώστε με διαδικασίες του τύπου κόβω, κολλώ, προσαρμόζω, κατασκευάζεται απλό βροχόμετρο. Όταν ολοκληρωθεί η κατασκευή ο μαθητής καλείται να μετρήσει το ύψος βροχής σε πραγματικό περιστατικό ή σε πότισμα “τεχνητής βροχής”.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να καλλιεργήσουν πρακτικές δεξιότητες, όπως κόβω, κολλώ, προσαρμόζω κ.λπ.
• Να κατανοήσουν τις αρχές λειτουργίας ενός οργάνου μέτρησης.
• Να χρησιμοποιήσουν τη διαδικασία της κατασκευής για την επίτευξη στόχου (μέτρηση ύψους βροχής).
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.


Τύπος δραστηριότητας:
• Κατασκευή λειτουργικού μοντέλου της συσκευής μέτρησης ενός φυσικού μεγέθους
• Η προβολή βίντεο με παροχή οδηγιών κατασκευής και η επανάληψή του κάθε φορά που εμφανίζονται απορίες, οδηγεί σε έναν τρόπο απόκτησης δεξιοτήτων, με τον οποίο είναι εξοικειωμένοι πολλοί/ές μαθητές/τριες (tutorials στο διαδίκτυο).

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Η λιθολογία του ποταμού

Απευθύνεται σε μαθητές/τριες Δημοτικού, Γυμνασίου & Λυκείου και έχει στόχο να γνωρίσουν τη λιθολογία ενός ποτάμιου συστήματος, να καταγράψουν, να παρατηρήσουν, να ταξινομήσουν τα υλικά που θα βρουν στην κοίτη του ποταμού και να αξιολογήσουν τη σημασία τους σε ένα πλημμυρικό φαινόμενο. Η άσκηση γίνεται στο πεδίο και απαιτεί απλά υλικά: Υποδεκάμετρο, ανεξίτηλο μαρκαδόρο, σακουλάκια, τσάντα μεταφοράς των δειγμάτων, σημειωματάριο, μολύβι.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να γνωρίσουν τη λιθολογία ενός ποτάμιου συστήματος.
• Να καταγράψουν, να παρατηρήσουν και να ταξινομήσουν τα υλικά που θα βρουν στην κοίτη του ποταμού.
• Να αξιολογήσουν τη σημασία των υλικών αυτών σε ένα πλημμυρικό φαινόμενο.


Τύπος δραστηριότητας:
Εργασία στο πεδίο

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Κατεβάστε και το υποστηρικτικό υλικό της δραστηριότητας:

Συντάκτης deukalion, πριν από

Πώς σχετίζεται το είδος του εδάφους
με την πλημμύρα – Υδροπερατότητα

Μέσα από πειράματα οι μαθητές ανακαλύπτουν ποιο είδος εδάφους αφήνει να περνά το νερό περισσότερο και άρα σε ποιο είναι πιθανότερο να δημιουργηθούν πλημμυρικά φαινόμενα.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αντιληφθούν μέσα από πειραματισμό ότι ανάλογα με τη σύστασή τους τα διαφορετικά είδη εδάφους συγκρατούν διαφορετική ποσότητα ύδατος, και ότι το νερό περνά με διαφορετική ταχύτητα από αυτά (υδροπερατότητα).
• Να γνωρίσουν την έννοια του πορώδους και πώς αυτή συνδέεται με την υδροπερατότητα.
• Να συζητήσουν και να συμπεράνουν το πώς εδάφη με διαφορετική υδροπερατότητα μπορούν να επηρεάσουν την εξέλιξη ενός πλημμυρικού φαινομένου.
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.

Τύπος δραστηριότητας:
Πειράματα

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Δραστηριότητες
για τη λεκάνη απορροής ποταμού

Η συγκεκριμένη δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές/τριες Ε ΄και ΣΤ΄ τάξεων του Δημοτικού και Α΄ και Β΄ τάξεων του Γυμνασίου. Μπορεί να υλοποιηθεί και σε μικρότερες τάξεις του δημοτικού και του νηπιαγωγείου με την ανάλογη προσαρμογή. Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες έχοντας συγκεκριμένο ρόλο, με σκοπό να κατασκευάσουν μία λεκάνη απορροής ποταμού με απλά υλικά, που υπάρχουν στο σχολείο. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής, κάθε ομάδα πρέπει να παρουσιάζει και να εξηγεί στις υπόλοιπες ομάδες τις φυσικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στη λεκάνη απορροής. Με αυτό τον τρόπο κατανοούν τη θέση της λεκάνης απορροής στο φυσικό περιβάλλον και πώς ορίζεται, ασχολούνται με το ανάγλυφο, μαθαίνουν πώς σχηματίζονται τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα (υετός), γνωρίζουν το υδρογραφικό δίκτυο, τις χρήσεις γης και τον υδρολογικό κύκλο. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα αποτελεί ένα παράδειγμα συνδυασμένου γνωσιακού και ψυχοκινητικού στόχου.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να κατανοήσουν τη θέση της λεκάνης απορροής στο φυσικό περιβάλλον.
• Να μάθουν πώς ορίζεται.
• Να γνωρίσουν τη γεωμορφολογία της.
• Να κατανοήσουν τι είναι και πώς σχηματίζονται τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα.
• Να γνωρίσουν το υδρογραφικό δίκτυο.
• Να μάθουν για τις χρήσεις γης στη λεκάνη απορροής.
• Να κατανοήσουν τι είναι ο κύκλος του νερού ή αλλιώς υδρολογικός κύκλος.
• Να καταλάβουν τις φυσικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα.
• Να παρατηρήσουν, να διατυπώσουν ερωτήματα και να εξαγάγουν συμπεράσματα.
• Να συνεργαστούν σε ομάδες.


Τύπος δραστηριότητας:
Δραστηριότητες στην τάξη / Κατασκευές

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από