Το χρονικό του «Δευκαλίωνα»…
Το νερό, στην υγρή του μορφή, είναι πηγή ζωής! Δημιουργήθηκε στον πλανήτη μας δισεκατομμύρια χρόνια πριν και συνυπήρχε με φυσικές διαδικασίες, όπως τα υδατικά ρεύματα, τους ποταμούς και τις πλημμύρες. Ο ανθρώπινος πολιτισμός χρωστάει πολλά στα ποτάμια, κάτι που φαίνεται και από τη λατρεία ποταμών στις αρχαίες θρησκείες. Ο φόβος για τις πλημμύρες και οι προσπάθειες του ανθρώπου να τις ελέγξει, εμφανίζονται σε διάφορους μύθους, όπως οι κατακλυσμοί του Ωγύγη, του Δάρδανου και του Δευκαλίωνα, ενώ εκτροπή ποταμού διαφαίνεται ξεκάθαρα στον μύθο του Αυγεία.
Στην εποχή μας η ανθρωπότητα έχει κατορθώσει να ελέγξει ως έναν βαθμό τις καταστρεπτικές επιδράσεις των πλημμυρικών φαινομένων, αλλά όχι απόλυτα, με τη φύση να προειδοποιεί συχνά τον άνθρωπο ότι δεν μπορεί να την ελέγξει εντελώς, αλλά οφείλει να συνυπάρχει σε αρμονία μαζί της, λαμβάνοντας υπόψη ιστορικά στοιχεία που έχουν καταγραφεί, καθώς και τις επιστήμες.
Οι πλημμύρες είναι το πιο συχνό φαινόμενο φυσικών καταστροφών με πολλούς νεκρούς και ζημιές κάθε χρόνο. Η αντιμετώπισή τους γίνεται με διάφορους τρόπους, μεθόδους, έργα, ανάπτυξη υπηρεσιών, και με εμπλοκή πολλών παραγόντων, περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών, ενώ τη δυσκολεύει και η ύπαρξη της κλιματικής κρίσης. Άποψή μας είναι ότι πρέπει να αναβαθμιστεί η παρεχόμενη πληροφόρηση, η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση, τόσο για τους μαθητές όσο και για τους ενήλικες.
Στις 18 Σεπτεμβρίου 2020, ο Μεσογειακός Κυκλώνας «Ιανός» χτύπησε τη χώρα προκαλώντας θανάτους και αναρίθμητες ζημιές, κυρίως στη Θεσσαλία και την περιοχή της Καρδίτσας. Στο Μουζάκι είχαμε την κατάρρευση του Κέντρου Υγείας από την πλημμύρα του ποταμού Πάμισου και τον θάνατο μιας νεαρής γυναίκας. Παίρνοντας το γεγονός αυτό ως αφορμή, πιστεύοντας στην αξία της εκπαίδευσης και διαπιστώνοντας κενά στην εκπαίδευση για τις πλημμύρες, θελήσαμε να δημιουργήσουμε εκπαιδευτικό υλικό. Γι’ αυτό ξεκινήσαμε την προσπάθεια ζητώντας αρχικά βοήθεια από τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΕΠΕΑ) της χώρας.
Μας εξέπληξε ευχάριστα η μεγάλη διάθεση συμμετοχής των μελών των παιδαγωγικών ομάδων των ΚΕΠΕΑ κι έτσι το έργο άρχισε να προχωρά. Συγχρόνως, είχαμε συμπαραστάτες και αρωγούς στην προσπάθειά μας εξέχοντα μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας, καθώς και μέλη φορέων της Εκπαίδευσης, όπως το ΠΕΚΕΣ Θεσσαλίας, Υπευθύνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Σχολικών Δραστηριοτήτων και Πολιτιστικών Θεμάτων, Εργαστηριακών Κέντρων, ΠΛΗΝΕΤ και εκπαιδευτικούς σχολείων. Στην προσπάθεια συνέβαλαν σημαντικά και φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Πολιτικής Προστασίας, η Πυροσβεστική, τα Δασαρχεία της περιοχής κ.λπ.
Η οργάνωση αυτής της πολυπληθούς ομάδας έγινε με χωρισμό σε ομάδες, με αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας στις επικοινωνίες, αλλά κυρίως μέσα από συλλογικές αποφάσεις που λήφθηκαν από όλους τους συμμετέχοντες. Υπήρξε ένας αρχικός σχεδιασμός για τις θεματικές ενότητες του εκπαιδευτικού υλικού, βασισμένος στη διεθνή βιβλιογραφία. Ο σχεδιασμός αυτός εμπλουτίστηκε μέσα από διάλογο, όμως πολλές φορές ανατράπηκε και αναπροσαρμόστηκε για το καλύτερο αποτέλεσμα.
Βασικά απαιτούμενα για κάθε εργασία που συμπεριλήφθηκε τελικά στο έργο ήταν η παρουσίασή της σε διαδικτυακές ημερίδες που έγιναν σε όλη την Ελλάδα, η βελτίωσή της από την προφορική και γραπτή ανατροφοδότηση των συμμετεχόντων στις ημερίδες αυτές, καθώς και η βελτίωσή της από τις παρατηρήσεις των πανεπιστημιακών και ειδικών που συμμετείχαν στο έργο.
Εν τέλει παραδίδουμε αυτό το υλικό στην εκπαιδευτική και μαθητική κοινότητα, μετά από πολλή δουλειά και μεράκι, έχοντας υπόψη ότι κάθε έργο κουβαλά τις δυνατότητες και τις αδυναμίες των δημιουργών του. Το αποτέλεσμα μας αφήνει ευχαριστημένους, κυρίως από το κλίμα που δημιουργήθηκε με τη συμβολή όλων και πιστεύοντας στην καινοτομία του, εκφράζουμε την ελπίδα να γίνουν παρόμοιες δουλειές και σε άλλα κρίσιμα θέματα που αφορούν το περιβάλλον και την εκπαίδευση γενικότερα.
Παιδαγωγική Ομάδα του Κέντρου Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία Μουζακίου