Πλημμύρες και Τέχνη

Είναι μια δραστηριότητα ανακαλυπτικής/διερευνητικής μάθησης ενταγμένη στην ενότητα «Πλημμύρες: το αποτύπωμά τους στον καμβά της εκπαίδευσης μέσω της τέχνης». Βασίζεται στην Ψηφιακή Έκθεση ‘‘Συνομιλώντας Με Εικαστικά Έργα Τέχνης … Για Τις Πλημμύρες’’ και στον ομώνυμο Οδηγό της έκθεσης.
Σκοπός της δραστηριότητας είναι οι μαθητές/τριες να εξασκηθούν στη διαδικασία της παρατήρησης μέσω της τέχνης και να συσχετίσουν αυτά τα έργα με διάφορα θέματα όπως η γεωγραφική κατανομή των πλημμυρών που απεικονίζονται στα έργα τέχνης, ο τύπος πλημμύρας, η έκφραση συναισθημάτων που δημιουργεί ένα έργο τέχνης με θέμα την πλημμύρα κ.λπ.
Περιλαμβάνει τέσσερα (4) Φύλλα Εργασίας: 1ο «Παρατηρώ, Αναζητώ, Βρίσκω», 2ο «Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ των πλημμυρών», 3ο «Από τις εικαστικές τέχνες … στις επιπτώσεις των πλημμυρών», 4ο «Τα τρία ΓΙΑΤΙ…» και ένα φύλλο εργασίας για τον αναστοχασμό.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να εξασκηθούν στη διαδικασία της παρατήρησης μέσω της τέχνης.
• Να συσχετίζουν το έργο τέχνης με διάφορα θέματα (το πλημμυρικό συμβάν, τον τόπο και τον χρόνο, τον τύπο της πλημμύρας).
• Να εκφράζουν και να διατυπώνουν τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους.
• Να συνδέουν τις πλημμύρες με τις επιπτώσεις τους.
• Να οξύνουν τη φαντασία τους.
• Να συνεργάζονται δημιουργικά.
• Να αναπτύξουν κριτική, δημιουργική και συνθετική σκέψη.

Τύπος δραστηριότητας:
Δραστηριότητες διερευνητικής, ανακαλυπτικής και συνεργατικής μάθησης

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

---

Η προτεινόμενη δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές/τριες της E’ & ΣΤ’ Δημοτικού. Η θεματική ενότητα στην οποία εντάσσεται είναι η παρουσίαση πλημμυρικών φαινομένων στην τέχνη και συγκεκριμένα, στη λογοτεχνία. Κατά την υλοποίησή της, οι μαθητές/τριες έρχονται σε επαφή με έννοιες που αφορούν στην επιστήμη της λαογραφίας, όπως για παράδειγμα: λαϊκό δρώμενο, έθιμο, δοξασία. Παράλληλα, καλούνται να προβληματιστούν και να εντοπίσουν την αρχέγονη επιθυμία των ανθρώπων για ερμηνεία ή έλεγχο των φυσικών φαινομένων, όπως οι πλημμύρες. Αναστοχαζόμενοι/νες αναφορικά με την παλιότερη θρησκειολογική προσέγγιση ως προς την αποδιδόμενη εμφάνιση και αντιμετώπιση καιρικών φαινομένων, σε αντιδιαστολή με την επιστημονική τεκμηρίωση που υπάρχει σήμερα, συγκρίνουν και αποφαίνονται ως προς την ορθότητα και αποτελεσματικότητά τους. Τέλος, γίνεται αξιοποίηση ενός λογοτεχνικού κειμένου και μιας δέησης, προκειμένου οι μαθητές/τριες να αντιπαραβάλουν και διακρίνουν τις ειδοποιούς οργανικές σχέσεις που σχετίζονται με το περιεχόμενο και τη δομή των δύο προαναφερθέντων κειμένων.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να έρθουν σε επαφή με τις έννοιες: λαϊκό δρώμενο, έθιμο, δοξασία, ευχή, επίκληση, προσευχή.
• Να αναγνωρίσουν την αρχέγονη επιθυμία των ανθρώπων για ερμηνεία ή έλεγχο των φυσικών φαινομένων.
• Να διακρίνουν τις ειδοποιούς οργανικές σχέσεις ανάμεσα σε ένα λογοτεχνικό κείμενο (διήγημα) και σε ένα εκκλησιαστικό κείμενο (δέηση-προσευχή).

Τύπος δραστηριότητας:
• Παιχνίδι ρόλων
• Παράλληλη/συγκριτική επεξεργασία κειμένων

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

---

Η προτεινόμενη δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές/τριες δημοτικού σχολείου και συγκεκριμένα, των τριών τελευταίων τάξεων (Δ’, Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού). Η θεματική ενότητα στην οποία εντάσσεται είναι η παρουσίαση πλημμυρικών φαινομένων στην τέχνη και ειδικότερα, στη λογοτεχνία. Αποσκοπεί στον προβληματισμό των μαθητών/τριών σχετικά με τη σημασία και τη χρήση υγρών συμφώνων κατά την προφορική γλωσσική απόδοση λέξεων που σχετίζονται με την έννοια του υγρού-ρέοντος στοιχείου. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές/τριες καλούνται να αναστοχαστούν ως προς τη συνάφεια της ετυμολογίας ορισμένων λέξεων με τη φωνολογική τους αποτύπωση. Η ανωτέρω συσχέτιση επεκτείνεται και στην φωνητική/ηχητική απόδοση λέξεων που αφορούν το υγρό-ρέον στοιχείο και στην αγγλική γλώσσα και ως εκ τούτου, η δραστηριότητα προϋποθέτει, επίσης, την ενεργό εμπλοκή των εκπαιδευτικών αγγλικής γλώσσας του εκάστοτε σχολείου.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να γνωρίσουν τα υγρά σύμφωνα λ & ρ και την «ποιοτική» τους σημασία μέσα στα κείμενα.
• Να αναζητήσουν, με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού, την ετυμολογία συγκεκριμένων λέξεων που σχετίζονται με την έννοια του υγρού στοιχείου.
• Να συσχετίσουν την απόδοση λέξεων, οι οποίες αφορούν στην έννοια του «υγρού», ανάμεσα στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα.
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.

Τύπος δραστηριότητας:
• Εντοπισμός λέξεων (ομαδική δραστηριότητα)
• Χρήση λεξικού και άλλου πληροφοριακού υλικού (ομαδική δραστηριότητα)
• Παράλληλη/συγκριτική επεξεργασία κειμένων

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

---

Η δραστηριότητα οδηγεί στη δημιουργία σεναρίου, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ένα θεατρικό δρώμενο και υλοποιείται με μαθητές/τριες Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού, Γυμνασίου & Λυκείου. Ως αφόρμηση, αλλά και για τον χωρισμό των ομάδων αξιοποιούνται 7 πίνακες, οι οποίοι βρίσκονται στην Ψηφιακή Έκθεση «Συνομιλώντας με εικαστικά έργα τέχνης … για τις πλημμύρες». Ένας από τους στόχους της συγκεκριμένης δραστηριότητας είναι να διερευνηθεί ο ρόλος των Θεσμών στην πρόληψη και αντιμετώπιση των συνεπειών των πλημμυρών. Η διάρκειά της είναι 4 διδακτικές ώρες και συμπεριλαμβάνει δικτυογραφική – βιβλιογραφική αναζήτηση, δείγματα σεναρίων και προτεινόμενες αναστοχαστικές ερωτήσεις μετά την παρουσίαση των δρώμενων στην ολομέλεια. Η δραστηριότητα μπορεί να επεκταθεί με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων (για δημιουργία ενός κόμικ ή μιας κινούμενης παρουσίασης).

Παιδαγωγικοί στόχοι:

Οι μαθητές/μαθήτριες με αφόρμηση ένα έργο τέχνης:
• Να αντιληφθούν τη διαχρονικότητα του φαινομένου των πλημμυρών.
• Να ενημερωθούν για τους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης των συνεπειών των πλημμυρών.
• Να κατανοήσουν την επίδραση των πλημμυρών στη ζωή των ανθρώπων με τη συγγραφή ενός υποθετικού σεναρίου.
• Να ευαισθητοποιηθούν σε σχέση με την αντιμετώπιση της διαταραχής της ζωής των ανθρώπων μετά από ένα πλημμυρικό συμβάν.
• Να διερευνήσουν κριτικά τη μέριμνα του κράτους και των Θεσμών στην πρόληψη και αντιμετώπιση των συνεπειών των πλημμυρών.

Τύπος δραστηριότητας:
Δημιουργία σεναρίου που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε θεατρικό δρώμενο.

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

---

Η προτεινόμενη δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές/τριες των τριών τελευταίων τάξεων του Δημοτικού σχολείου (Δ’, Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού). Η θεματική ενότητα στην οποία εντάσσεται είναι η παρουσίαση πλημμυρικών φαινομένων στην τέχνη και συγκεκριμένα, στη λογοτεχνία. Ειδικότερα, μέσω της υλοποίησης της δραστηριότητας, οι μαθητές/τριες αναμένεται να αντιληφθούν ότι οι πλημμύρες δεν αποτελούν μόνον συμβάντα με δημοσιογραφικό ενδιαφέρον, αλλά και προσωπικό βίωμα, το οποίο μπορεί να αποδοθεί και μέσα από τη λογοτεχνική παραγωγή ενός συγγραφέα. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στον εντοπισμό της διάστασης του λόγου, του ύφους και του τρόπου παρουσίασης των συμβάντων, μεταξύ των δύο τύπων κειμένου (άρθρου-λογοτεχνικού κειμένου), λαμβάνοντας υπόψη ότι εξυπηρετούν διαφορετικούς γλωσσικούς σκοπούς.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να διακρίνουν τις ουσιώδεις από τις επουσιώδεις πληροφορίες του κειμένου, παρουσιάζοντας μόνο ό,τι έχει δημοσιογραφικό ενδιαφέρον.
• Να εξοικειωθούν με τη δημοσιογραφική αποτύπωση των γεγονότων ως άρθρο σε εφημερίδα (με τίτλο και κατάλληλη δομή και περιεχόμενο).
• Να μετασχηματίσουν αποδοτικά τις πληροφορίες που δίνει το κείμενο από αφηγηματικό σε δημοσιογραφικό λόγο (ύφος).
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.

Τύπος δραστηριότητας:
• Συζήτηση, παρατήρηση
• Ομαδοσυνεργατική δραστηριότητα

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

---

Αυτή η εκπαιδευτική δραστηριότητα στηρίζεται στη διδακτική τεχνική της Ιστοεξερεύνησης υιοθετώντας τις αρχές της βιωματικής μάθησης (learning by doing). Με όχημα το ρεμπέτικο τραγούδι ‘‘Πλημμύρα’’ του Μάρκου Βαμβακάρη, που ηχογραφήθηκε το 1934 και με την ιστορία που αυτό το τραγούδι έχει, υποκινούμε το ενδιαφέρον και το συναίσθημα των μαθητών για τις συνέπειες των πλημμυρών.
Περιλαμβάνει τρία (3) Φύλλα Εργασίας: 1) ‘‘Ένα Τραγούδι Πόσες Πληροφορίες!!!’’, 2) ‘‘Με Αφορμή το Τραγούδι Διερευνώ Και Μαθαίνω Για Ιστορικές Πλημμύρες Που Έπληξαν Την Αττική’’ και 3) ‘‘Από Το Ρεμπέτικο Τραγούδι ‘‘Η Πλημμύρα’’ Του Μάρκου Βαμβακάρη Στα Δικά Μας Έργα’’

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αναγνωρίσουν πως μια φυσική καταστροφή γεννά πολιτισμό.
• Να προσεγγίσουν τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργεί μια πλημμύρα.
• Να εκτιμήσουν την ιστορία πίσω από ένα τραγούδι.
• Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας.
• Να καλλιεργήσουν ψηφιακές δεξιότητες.
• Να ασκηθούν στη φαντασία και δημιουργικότητα.
Επιπλέον στόχος:
• Να υποκινηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών και το συναίσθημά τους.

Τύπος δραστηριότητας:
• Ιστοεξερεύνηση
• Βιωματική μάθηση (learning by doing)

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

---

Η προτεινόμενη δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές/τριες Γυμνασίου. Φιλοδοξεί και προσδοκά να συνδράμει στην αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος των μαθητών, αλλά και στην ευαισθητοποίησή τους στα φαινόμενα των πλημμυρών, ώστε μέσω της ενσυναίσθησης να γίνουν συνοδοιπόροι μιας έμμεσης διαμαρτυρίας για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και γνώστες διαχείρισης και αντιμετώπισης πλημμυρικών φαινομένων. Επιπλέον δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση και την αξιοποίηση ιστορικών πηγών στην εκπαιδευτική διαδικασία, όπως οι εφημερίδες, ενώ η τριβή των μαθητών με τον δημοσιογραφικό λόγο μιας άλλης μακρινής εποχής δεν αντιμετωπίζεται μόνο επιφανειακά και στο πλαίσιο μιας στείρας ενδοκειμενικής ανάλυσης (γλώσσα, ύφος, περίληψη, τεχνικές, κ.ά.), αλλά κυρίως από την προσπάθεια καλλιέργειας ενσυναίσθησης. Το βασικό αποτελεί η ενεργή εμπλοκή των παιδιών καθώς και οι δραστηριότητες που θα τους προκαλέσουν -στο βαθμό που είναι εφικτό- να σκεφτούν ιστορικά και διαχρονικά για το φαινόμενο.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Γενικά οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να κινητοποιηθούν (στο πλαίσιο της διερεύνησης, ιστοεξερεύνησης και αξιοποίησης υλικού από δημοσιογραφικές πηγές, καθώς και της συνεργασίας μέσα στην ομάδα) στην κατεύθυνση της ερμηνευτικής προσέγγισης του δημοσιογραφικού λόγου.
• Να συναισθανθούν την προσωπική ευθύνη για τα περιβαλλοντικά θέματα.
• Να συνεργαστούν και εκτός σχολικής τάξης αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης και ασύγχρονης τηλε-συνεργασίας (Δικτύωση/άνοιγμα του σχολείου στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία – Δημιουργική ένταξη και παιδαγωγική αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία).

Ειδικότερα οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να εντοπίσουν το κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα, τις συνέπειες και τις επιπτώσεις που αποτυπώνονται μέσα από την περιγραφή και να προβληματιστούν πάνω στην επικαιρότητα ενδυόμενοι ρόλο ερευνητή δημοσιογράφου.
• Να αποκτήσουν ενεργό ρόλο στη σχέση ανάμεσα στο τρίπολο αναγνώστη – δημοσιογράφου – πραγματικότητας.
• Να εξασκηθούν στον γραπτό λόγο μέσα από τη σύνθεση σύντομων κειμένων αφηγηματικού χαρακτήρα και την έκφραση αξιολογικών κρίσεων.
• Να ευαισθητοποιηθούν στο θέμα των ευθυνών απέναντι στο περιβάλλον και των ασυλλόγιστων ενεργειών καταπάτησής του.
• Να ευαισθητοποιηθούν και να αποκτήσουν «κουλτούρα» πληροφόρησης και εφαρμογής της πληροφόρησης που αποκτούν για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, και δη των πλημμυρών.

Τύπος δραστηριότητας:
Ψηφιακό σενάριο / εικονικό δημοσιογραφικό περιβαλλοντικό πρακτορείο

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Υποστηρικτικό υλικό δραστηριότητας:
Εφημερίδες με τους τίτλους:
– ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 9.6.1907
– ΣΚΡΙΠ 6.6.1907
– ΕΜΠΡΟΣ 10.6.1907
– ΑΣΤΥ 7.6.1907

Εφημερίδες με τους τίτλους:
– ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 9.6.1907
– ΑΘΗΝΑΙ 9.6.1907
– ΕΜΠΡΟΣ 10.6.1907
– ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ 23.6.1907

---