15-18 ετών (Λύκειο)

Η Ελένη και το ποτάμι

Αξιοποίηση σκηνών από την ταινία «Το Λιβάδι Που Δακρύζει» (2004), του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με όχημα τη ζωή ενός κοριτσιού και στόχο τη διαπραγμάτευση του ζητήματος της συνύπαρξης ενός οικισμού με ένα ποτάμι και το ενδεχόμενο της πλημμύρας από αυτό.

Η υλοποίηση της δραστηριότητας σχεδιάστηκε με την άδεια της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ και την προϋπόθεση πως κάθε εκπαιδευτικός που θα την υλοποιήσει, θα λάβει ενυπόγραφα άδεια από τον συντάκτη της (Δημήτρη Ντανόπουλο). Για τον λόγο αυτό δεν περιλαμβάνονται τα ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, το ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ και το ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ, τα οποία θα διατεθούν ψηφιακά ή με φυσικό τρόπο στον/στην ενδιαφερόμενο/η εκπαιδευτικό, μετά τη σχετική άδεια του συντάκτη. Ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας: dimntan@gmail.com

Τύπος δραστηριότητας:
Δημιουργική έκφραση απόψεων με χρήση ψηφιακών ή μη μέσων

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Κατασκευή βροχόμετρου
με υλικά καθημερινής χρήσης

Η δραστηριότητα αυτή προτείνει την κατασκευή ενός λειτουργικού βροχόμετρου από τον μαθητή με τη χρήση υλικών καθημερινής χρήσης. Χρησιμοποιείται πλαστική φιάλη νερού, διαφανής χάρακας και άλλα υλικά ώστε με διαδικασίες του τύπου κόβω, κολλώ, προσαρμόζω, κατασκευάζεται απλό βροχόμετρο. Όταν ολοκληρωθεί η κατασκευή ο μαθητής καλείται να μετρήσει το ύψος βροχής σε πραγματικό περιστατικό ή σε πότισμα “τεχνητής βροχής”.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να καλλιεργήσουν πρακτικές δεξιότητες, όπως κόβω, κολλώ, προσαρμόζω κ.λπ.
• Να κατανοήσουν τις αρχές λειτουργίας ενός οργάνου μέτρησης.
• Να χρησιμοποιήσουν τη διαδικασία της κατασκευής για την επίτευξη στόχου (μέτρηση ύψους βροχής).
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.


Τύπος δραστηριότητας:
• Κατασκευή λειτουργικού μοντέλου της συσκευής μέτρησης ενός φυσικού μεγέθους
• Η προβολή βίντεο με παροχή οδηγιών κατασκευής και η επανάληψή του κάθε φορά που εμφανίζονται απορίες, οδηγεί σε έναν τρόπο απόκτησης δεξιοτήτων, με τον οποίο είναι εξοικειωμένοι πολλοί/ές μαθητές/τριες (tutorials στο διαδίκτυο).

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Η λιθολογία του ποταμού

Απευθύνεται σε μαθητές/τριες Δημοτικού, Γυμνασίου & Λυκείου και έχει στόχο να γνωρίσουν τη λιθολογία ενός ποτάμιου συστήματος, να καταγράψουν, να παρατηρήσουν, να ταξινομήσουν τα υλικά που θα βρουν στην κοίτη του ποταμού και να αξιολογήσουν τη σημασία τους σε ένα πλημμυρικό φαινόμενο. Η άσκηση γίνεται στο πεδίο και απαιτεί απλά υλικά: Υποδεκάμετρο, ανεξίτηλο μαρκαδόρο, σακουλάκια, τσάντα μεταφοράς των δειγμάτων, σημειωματάριο, μολύβι.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να γνωρίσουν τη λιθολογία ενός ποτάμιου συστήματος.
• Να καταγράψουν, να παρατηρήσουν και να ταξινομήσουν τα υλικά που θα βρουν στην κοίτη του ποταμού.
• Να αξιολογήσουν τη σημασία των υλικών αυτών σε ένα πλημμυρικό φαινόμενο.


Τύπος δραστηριότητας:
Εργασία στο πεδίο

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Κατεβάστε και το υποστηρικτικό υλικό της δραστηριότητας:

Συντάκτης deukalion, πριν από

Εργαστηριακή προσομοίωση της παράσυρσης αυτοκινήτου σε Ιρλανδική διάβαση

Πρόκειται για μια δραστηριότητα προσομοίωσης του συχνά επαναλαμβανόμενου φαινομένου της παράσυρσης οχήματος σε Ιρλανδική διάβαση με τραγικά αποτελέσματα. Η κατασκευή του μοντέλου που προτείνεται πραγματοποιείται είτε στο σχολικό εργαστήριο είτε σε κοντινό ΕΚΦΕ είτε σε ΚΠΕ/ΚΕΠΕΑ. Σε περίπτωση αδυναμίας κατασκευής προσφέρεται σχετικό βίντεο προσομοίωσης. Η προσομοίωση συντελείται με την έλξη ξύλινου μοντέλου αυτοκινήτου με τη βοήθεια δυναμόμετρου. Η έλξη αυτή γίνεται προοδευτικά ευκολότερη (παράσυρση) όταν το υπόβαθρο είναι βρεγμένο και η στάθμη του νερού ανεβαίνει. Ο μαθητής οδηγείται στην ερμηνεία της παράσυρσης με τη βοήθεια νόμων της φυσικής που αφορούν στα φαινόμενα της τριβής και της άνωσης-πλεύσης.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να καλλιεργήσουν σοβαρή στάση στην αντιμετώπιση του κινδύνου από πλημμύρα και συμμόρφωση με τις εντολές της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας.
• Να καταπολεμήσουν την αντίληψη ότι οι γνώσεις φυσικής είναι κατά βάση θεωρητικές και συνεπώς άχρηστες στην καθημερινότητα.
• Να αναπτύξουν τρόπους ερμηνείας των φαινομένων βασισμένοι σε προϋπάρχουσες γνώσεις από τον χώρο των φυσικών επιστημών.

Τύπος δραστηριότητας:
Εργαστηριακή προσομοίωση ενός φαινομένου που στοιχίζει ζωές σχεδόν κάθε φορά που εμφανίζεται το φαινόμενο της πλημμύρας.

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Κινδυνεύει η περιοχή μου από πλημμύρα;

Χρησιμοποιώντας χάρτες κινδύνου πλημμύρας ο μαθητής ανακαλύπτει αν η περιοχή του απειλείται από πλημμύρα, τις πιθανές αιτίες, πότε μπορεί να συμβεί μία πλημμύρα και την πιθανή χρήση του νερού της πλημμύρας.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αναγνωρίζουν το υδατικό διαμέρισμα που ανήκει η περιοχή τους.
• Να γνωρίζουν αν κοντά στην περιοχή τους συνέβησαν πλημμύρες κατά το παρελθόν.
• Να ξέρουν αν η περιοχή που μένουν ανήκει σε πλημμυρική ζώνη.
• Να ξέρουν πώς ονομάζεται η ζώνη υψηλού κινδύνου πλημμύρας της περιοχής τους (αν ισχύει).
• Να σκεφθούν πάνω στα αίτια και τις πιθανές επιπτώσεις των πλημμυρών.
• Να συνδέουν την πιθανότητα πλημμύρας με τις βροχές.
• Να αναγνωρίζουν τη δυνατότητα πλημμύρας σε πλημμυρικές ζώνες όλη τη διάρκεια του έτους.
• Να αναγνωρίζουν τον ρόλο που παίζει η κλίση του εδάφους σε πλημμύρες.
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.

Τύπος δραστηριότητας:
Εργασία με χάρτες σχετικούς με την πλημμύρα

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Κατεβάστε και το υποστηρικτικό υλικό της δραστηριότητας:

Συντάκτης deukalion, πριν από

Η κλίση και ο Μαιανδρικός λόγος ρεμάτων
ως παράγοντες διαμόρφωσης της συμπεριφοράς τους σε πλημμυρικά επεισόδια

Πρόκειται για μια δραστηριότητα όπου ο μαθητής υπολογίζει πάνω στο ψηφιακό υπόβαθρο του “Google Earth pro” τον μαιανδρικό λόγο και την τοπογραφική κλίση της κοίτης του ποταμού. Αφού καταλήξει σε διάφορες τιμές κατά μήκος διαδοχικών τμημάτων του ποταμού για τις δύο αυτές παραμέτρους, εξάγει συμπεράσματα για το/τα τμήμα/τα που παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανισθούν πλημμυρικά φαινόμενα. Με τον τρόπο αυτό ο μαθητής προσεγγίζει άμεσα τις συνέπειες που οι τεχνητές ευθυγραμμίσεις ποτάμιων ρεμάτων εμφανίζουν στην πλημμυρική συμπεριφορά τους.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να καλλιεργήσουν την αντίληψη ότι στο γεωλογικό και υδρολογικό περιβάλλον οι μορφές δεν είναι τυχαίες, αλλά γέννημα της μακροχρόνιας επίδρασης των φυσικών διεργασιών και νόμων.
• Να αναπτύξουν την ικανότητα ανάγνωσης χαρτών και εξαγωγής αριθμητικών δεδομένων από αυτούς.
• Να είναι σε θέση να εξάγουν συμπεράσματα με βάση την επεξεργασία αριθμητικών δεδομένων, όσον αφορά στη συμπεριφορά των δικτύων υδάτινων ρεμάτων σε περίπτωση πλημμύρας.


Τύπος δραστηριότητας:
Συμπλήρωση φύλλου εργασίας βάσει υπολογισμών σε χάρτες “Google Earth” και συζήτηση επί των αποτελεσμάτων του.

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Πλημμύρες: Πώς να παραμείνω ασφαλής;

Η προτεινόμενη δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές/τριες Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου. Σχεδιάστηκε για να αναδείξει τη σημασία της προσωπικής ευθύνης σε καταστάσεις πλημμυρικού κινδύνου και περιλαμβάνει:
α) την προβολή της εκπαιδευτικής ταινίας «Πλημμύρες: Πώς να Παραμείνω Ασφαλής;» (διάρκειας 8:29΄), στην οποία παρουσιάζονται ορισμένες ενδεδειγμένες συμπεριφορές ατομικής προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πλημμύρα,
β) συζήτηση – επεξεργασία του περιεχομένου της ταινίας,
γ) προτάσεις προσέγγισης του όρου «ατομική προστασία» και επέκτασης του θέματος.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να προσεγγίσουν νοηματικά τον όρο «ατομική προστασία».
• Να επεξεργαστούν τις προτάσεις ατομικής προστασίας που περιλαμβάνονται στην ταινία.
Επίσης:
• Να αναδειχθεί η σημασία της προσωπικής ευθύνης σε καταστάσεις πλημμυρικού κινδύνου.
• Να παρουσιαστούν ορισμένες ενδεδειγμένες συμπεριφορές ατομικής προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πλημμύρα.
• Να υπάρξει διάχυση των προτάσεων ατομικής προστασίας που περιλαμβάνονται στην ταινία στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον.


Τύπος δραστηριότητας:
• Προβολή εκπαιδευτικής ταινίας (διάρκειας 8:29 λεπτών) με θέμα την ατομική προστασία πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πλημμύρα στο: https://youtu.be/iXV4HDBqlhw
• Συζήτηση και επέκταση του θέματος

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Διαδραστικός χάρτης:
Πλημμυρικά Φαινόμενα στην Ελλάδα

Ο ψηφιακός διαδραστικός χάρτης «Πλημμυρικά Φαινόμενα στην Ελλάδα» σχεδιάστηκε με στόχους την αποτύπωση περιοχών της χώρας που έχουν πληγεί από πλημμύρες και την πολυμεσική παρουσίαση των αντίστοιχων πλημμυρικών γεγονότων (με την αξιοποίηση κειμένων, φωτογραφιών, βίντεο, ηχητικών καταγραφών κ.ά.). Οι προτεινόμενες δραστηριότητες απευθύνονται σε μαθητές/τριες των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου και αφορούν: α) στην αξιοποίηση του χάρτη για την άντληση πληροφοριών και την ανάπτυξη συζήτησης για τα πλημμυρικά φαινόμενα στην Ελλάδα και β) στη συνεργασία της μαθητικής ομάδας για τη συγκέντρωση και επεξεργασία πληροφοριακού υλικού σχετικού με πλημμυρικά γεγονότα στην άμεση ή στην ευρύτερη περιοχή του σχολείου, και στην επακόλουθη προβολή τους στον χάρτη.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αντιληφθούν ότι πλημμύρες μπορούν να συμβαίνουν σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της χώρας, με διαφορετικά χαρακτηριστικά (κλιματικά, γεωμορφολογικά κ.ά.).
• Να κατανοήσουν και να διακρίνουν τις φυσικές και ανθρωπογενείς αιτίες των πλημμυρών.
• Να προβληματιστούν για τις επιπτώσεις των πλημμυρικών φαινομένων σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
• Να γνωρίσουν ενδεδειγμένους τρόπους πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης των πλημμυρικών καταστροφών.
• Να συσχετίσουν τη διαχείριση του πλημμυρικού κινδύνου με τις στρατηγικές μετριασμού και προσαρμογής στη σύγχρονη κλιματική αλλαγή.
• Να συνεργαστούν για τη διερεύνηση των αιτιών και των επιπτώσεων πλημμυρικών γεγονότων που συνέβησαν στον τόπο τους και στην ευρύτερη περιοχή του σχολείου, να ενημερωθούν για τις ενέργειες και τα έργα αποκατάστασης των πλημμυρικών καταστροφών, αλλά και για τα μέτρα που λαμβάνονται για την αποφυγή ανάλογων καταστροφών στο μέλλον.

Τύπος δραστηριότητας:
• Πλοήγηση σε διαδραστικό χάρτη παρουσίασης πλημμυρικών γεγονότων στην Ελλάδα
• Ανάπτυξη συζήτησης με θέμα τους διαφορετικούς τύπους πλημμυρών, τις φυσικές και ανθρωπογενείς αιτίες εκδήλωσής τους, τις επιπτώσεις τους σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, τους τρόπους πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης των πλημμυρικών καταστροφών
• Συγκέντρωση και επεξεργασία πληροφοριακού υλικού σχετικού με πλημμυρικά φαινόμενα στην περιοχή του σχολείου

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Αιτίες πλημμυρών

Οι δραστηριότητες που σχεδιάστηκαν αναφέρονται σε δημοσιεύματα από πραγματικά περιστατικά πλημμυρών στα οποία καλούνται οι μαθητές να εντοπίσουν τις αιτίες που τις προκάλεσαν και σε τι βαθμό θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Επίσης με βάση πραγματικές φωτογραφίες παρατηρούν καλές και κακές πρακτικές που ενοχοποιούνται ή όχι για πλημμυρικά φαινόμενα. Σε ένα μικρό βίντεο παρουσιάζονται οι αιτίες ενός πλημμυρικού φαινομένου πλάι στο ποτάμι, και τέλος γίνεται ένα παιχνίδι ρόλων όπου οι μαθητές, ανάλογα με την ηλικία τους, υποδύονται κοινωνικές ομάδες που ωφελούνται από τα έργα και άλλοι που αντιδρούν επειδή ενέχουν τον κίνδυνο πλημμυρικών φαινομένων.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες Δημοτικού:
• Να εντοπίσουν τη λαθεμένη περιβαλλοντικά συμπεριφορά του ανθρώπου και τα προβλήματα που δημιουργεί.
• Να λάβουν υπόψη τους τις ιδιαίτερες συνθήκες της περιοχής.
• Να υιοθετήσουν πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον.

Οι μαθητές/μαθήτριες Γυμνασίου – Λυκείου:
• Να κατανοήσουν τη σημασία των ανθρώπινων παρεμβάσεων στις φυσικές καταστροφές.
• Να καταλάβουν και να εξηγήσουν τη σημασία της αειφόρου ανάπτυξης.
• Να υιοθετήσουν πρακτικές συμπεριφορές φιλικές προς το περιβάλλον.

Τύπος δραστηριότητας:
– Δραστηριότητες ανάλογα με την ηλικία και τα αντίστοιχα φύλλα εργασίας
– Προβολή βίντεο σχετικά με τη διαχείριση ποταμών, τοπικό συμβάν
– Δημόσια συζήτηση (debate) με θέμα το μπάζωμα ρέματος στην περιοχή

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Ένα Τραγούδι, Μια Πλημμύρα, Μία Ιστορία

Αυτή η εκπαιδευτική δραστηριότητα στηρίζεται στη διδακτική τεχνική της Ιστοεξερεύνησης υιοθετώντας τις αρχές της βιωματικής μάθησης (learning by doing). Με όχημα το ρεμπέτικο τραγούδι ‘‘Πλημμύρα’’ του Μάρκου Βαμβακάρη, που ηχογραφήθηκε το 1934 και με την ιστορία που αυτό το τραγούδι έχει, υποκινούμε το ενδιαφέρον και το συναίσθημα των μαθητών για τις συνέπειες των πλημμυρών.
Περιλαμβάνει τρία (3) Φύλλα Εργασίας: 1) ‘‘Ένα Τραγούδι Πόσες Πληροφορίες!!!’’, 2) ‘‘Με Αφορμή το Τραγούδι Διερευνώ Και Μαθαίνω Για Ιστορικές Πλημμύρες Που Έπληξαν Την Αττική’’ και 3) ‘‘Από Το Ρεμπέτικο Τραγούδι ‘‘Η Πλημμύρα’’ Του Μάρκου Βαμβακάρη Στα Δικά Μας Έργα’’

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αναγνωρίσουν πως μια φυσική καταστροφή γεννά πολιτισμό.
• Να προσεγγίσουν τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργεί μια πλημμύρα.
• Να εκτιμήσουν την ιστορία πίσω από ένα τραγούδι.
• Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας.
• Να καλλιεργήσουν ψηφιακές δεξιότητες.
• Να ασκηθούν στη φαντασία και δημιουργικότητα.
Επιπλέον στόχος:
• Να υποκινηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών και το συναίσθημά τους.


Τύπος δραστηριότητας:
• Ιστοεξερεύνηση
• Βιωματική μάθηση (learning by doing)

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από