12-15 ετών (Γυμνάσιο)

Πλημμύρες: Πώς να παραμείνω ασφαλής;

Η προτεινόμενη δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές/τριες Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου. Σχεδιάστηκε για να αναδείξει τη σημασία της προσωπικής ευθύνης σε καταστάσεις πλημμυρικού κινδύνου και περιλαμβάνει:
α) την προβολή της εκπαιδευτικής ταινίας «Πλημμύρες: Πώς να Παραμείνω Ασφαλής;» (διάρκειας 8:29΄), στην οποία παρουσιάζονται ορισμένες ενδεδειγμένες συμπεριφορές ατομικής προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πλημμύρα,
β) συζήτηση – επεξεργασία του περιεχομένου της ταινίας,
γ) προτάσεις προσέγγισης του όρου «ατομική προστασία» και επέκτασης του θέματος.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να προσεγγίσουν νοηματικά τον όρο «ατομική προστασία».
• Να επεξεργαστούν τις προτάσεις ατομικής προστασίας που περιλαμβάνονται στην ταινία.
Επίσης:
• Να αναδειχθεί η σημασία της προσωπικής ευθύνης σε καταστάσεις πλημμυρικού κινδύνου.
• Να παρουσιαστούν ορισμένες ενδεδειγμένες συμπεριφορές ατομικής προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πλημμύρα.
• Να υπάρξει διάχυση των προτάσεων ατομικής προστασίας που περιλαμβάνονται στην ταινία στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον.


Τύπος δραστηριότητας:
• Προβολή εκπαιδευτικής ταινίας (διάρκειας 8:29 λεπτών) με θέμα την ατομική προστασία πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πλημμύρα στο: https://youtu.be/iXV4HDBqlhw
• Συζήτηση και επέκταση του θέματος

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Διαδραστικός χάρτης:
Πλημμυρικά Φαινόμενα στην Ελλάδα

Ο ψηφιακός διαδραστικός χάρτης «Πλημμυρικά Φαινόμενα στην Ελλάδα» σχεδιάστηκε με στόχους την αποτύπωση περιοχών της χώρας που έχουν πληγεί από πλημμύρες και την πολυμεσική παρουσίαση των αντίστοιχων πλημμυρικών γεγονότων (με την αξιοποίηση κειμένων, φωτογραφιών, βίντεο, ηχητικών καταγραφών κ.ά.). Οι προτεινόμενες δραστηριότητες απευθύνονται σε μαθητές/τριες των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου και αφορούν: α) στην αξιοποίηση του χάρτη για την άντληση πληροφοριών και την ανάπτυξη συζήτησης για τα πλημμυρικά φαινόμενα στην Ελλάδα και β) στη συνεργασία της μαθητικής ομάδας για τη συγκέντρωση και επεξεργασία πληροφοριακού υλικού σχετικού με πλημμυρικά γεγονότα στην άμεση ή στην ευρύτερη περιοχή του σχολείου, και στην επακόλουθη προβολή τους στον χάρτη.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αντιληφθούν ότι πλημμύρες μπορούν να συμβαίνουν σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της χώρας, με διαφορετικά χαρακτηριστικά (κλιματικά, γεωμορφολογικά κ.ά.).
• Να κατανοήσουν και να διακρίνουν τις φυσικές και ανθρωπογενείς αιτίες των πλημμυρών.
• Να προβληματιστούν για τις επιπτώσεις των πλημμυρικών φαινομένων σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
• Να γνωρίσουν ενδεδειγμένους τρόπους πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης των πλημμυρικών καταστροφών.
• Να συσχετίσουν τη διαχείριση του πλημμυρικού κινδύνου με τις στρατηγικές μετριασμού και προσαρμογής στη σύγχρονη κλιματική αλλαγή.
• Να συνεργαστούν για τη διερεύνηση των αιτιών και των επιπτώσεων πλημμυρικών γεγονότων που συνέβησαν στον τόπο τους και στην ευρύτερη περιοχή του σχολείου, να ενημερωθούν για τις ενέργειες και τα έργα αποκατάστασης των πλημμυρικών καταστροφών, αλλά και για τα μέτρα που λαμβάνονται για την αποφυγή ανάλογων καταστροφών στο μέλλον.

Τύπος δραστηριότητας:
• Πλοήγηση σε διαδραστικό χάρτη παρουσίασης πλημμυρικών γεγονότων στην Ελλάδα
• Ανάπτυξη συζήτησης με θέμα τους διαφορετικούς τύπους πλημμυρών, τις φυσικές και ανθρωπογενείς αιτίες εκδήλωσής τους, τις επιπτώσεις τους σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, τους τρόπους πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης των πλημμυρικών καταστροφών
• Συγκέντρωση και επεξεργασία πληροφοριακού υλικού σχετικού με πλημμυρικά φαινόμενα στην περιοχή του σχολείου

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Αιτίες πλημμυρών

Οι δραστηριότητες που σχεδιάστηκαν αναφέρονται σε δημοσιεύματα από πραγματικά περιστατικά πλημμυρών στα οποία καλούνται οι μαθητές να εντοπίσουν τις αιτίες που τις προκάλεσαν και σε τι βαθμό θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Επίσης με βάση πραγματικές φωτογραφίες παρατηρούν καλές και κακές πρακτικές που ενοχοποιούνται ή όχι για πλημμυρικά φαινόμενα. Σε ένα μικρό βίντεο παρουσιάζονται οι αιτίες ενός πλημμυρικού φαινομένου πλάι στο ποτάμι, και τέλος γίνεται ένα παιχνίδι ρόλων όπου οι μαθητές, ανάλογα με την ηλικία τους, υποδύονται κοινωνικές ομάδες που ωφελούνται από τα έργα και άλλοι που αντιδρούν επειδή ενέχουν τον κίνδυνο πλημμυρικών φαινομένων.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες Δημοτικού:
• Να εντοπίσουν τη λαθεμένη περιβαλλοντικά συμπεριφορά του ανθρώπου και τα προβλήματα που δημιουργεί.
• Να λάβουν υπόψη τους τις ιδιαίτερες συνθήκες της περιοχής.
• Να υιοθετήσουν πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον.

Οι μαθητές/μαθήτριες Γυμνασίου – Λυκείου:
• Να κατανοήσουν τη σημασία των ανθρώπινων παρεμβάσεων στις φυσικές καταστροφές.
• Να καταλάβουν και να εξηγήσουν τη σημασία της αειφόρου ανάπτυξης.
• Να υιοθετήσουν πρακτικές συμπεριφορές φιλικές προς το περιβάλλον.

Τύπος δραστηριότητας:
– Δραστηριότητες ανάλογα με την ηλικία και τα αντίστοιχα φύλλα εργασίας
– Προβολή βίντεο σχετικά με τη διαχείριση ποταμών, τοπικό συμβάν
– Δημόσια συζήτηση (debate) με θέμα το μπάζωμα ρέματος στην περιοχή

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Ένα Τραγούδι, Μια Πλημμύρα, Μία Ιστορία

Αυτή η εκπαιδευτική δραστηριότητα στηρίζεται στη διδακτική τεχνική της Ιστοεξερεύνησης υιοθετώντας τις αρχές της βιωματικής μάθησης (learning by doing). Με όχημα το ρεμπέτικο τραγούδι ‘‘Πλημμύρα’’ του Μάρκου Βαμβακάρη, που ηχογραφήθηκε το 1934 και με την ιστορία που αυτό το τραγούδι έχει, υποκινούμε το ενδιαφέρον και το συναίσθημα των μαθητών για τις συνέπειες των πλημμυρών.
Περιλαμβάνει τρία (3) Φύλλα Εργασίας: 1) ‘‘Ένα Τραγούδι Πόσες Πληροφορίες!!!’’, 2) ‘‘Με Αφορμή το Τραγούδι Διερευνώ Και Μαθαίνω Για Ιστορικές Πλημμύρες Που Έπληξαν Την Αττική’’ και 3) ‘‘Από Το Ρεμπέτικο Τραγούδι ‘‘Η Πλημμύρα’’ Του Μάρκου Βαμβακάρη Στα Δικά Μας Έργα’’

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αναγνωρίσουν πως μια φυσική καταστροφή γεννά πολιτισμό.
• Να προσεγγίσουν τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργεί μια πλημμύρα.
• Να εκτιμήσουν την ιστορία πίσω από ένα τραγούδι.
• Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας.
• Να καλλιεργήσουν ψηφιακές δεξιότητες.
• Να ασκηθούν στη φαντασία και δημιουργικότητα.
Επιπλέον στόχος:
• Να υποκινηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών και το συναίσθημά τους.


Τύπος δραστηριότητας:
• Ιστοεξερεύνηση
• Βιωματική μάθηση (learning by doing)

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Κλίση επιφάνειας ροής

Η δραστηριότητα αυτή είναι εργασία πεδίου. Με τη χρήση κονταριών τοπογράφου, μετροταινίας, κλινόμετρου γίνεται μέτρηση της κλίσης της επιφανειακής ροής ενός ρηχού ποταμού.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να καταγράφουν την κλίση σε σημεία ενός ποταμού (1ο επίπεδο Bloom).
• Να ερμηνεύουν την κλίση σε σχέση με τη γεωμορφολογία που την έχει δημιουργήσει και με τους στόχους του εκάστοτε σχεδίου εργασίας (5ο επίπεδο Bloom).
• Να κάνουν συγκρίσεις με την κλίση άλλων ποταμών (4ο επίπεδο Bloom).
• Να εξάγουν συμπεράσματα για το ποτάμι/ια που μελετάνε (5ο επίπεδο Bloom).


Τύπος δραστηριότητας:
Εργασία πεδίου

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Οι συνέπειες των ποτάμιων πλημμυρών μπορούν να αποτραπούν

Η δραστηριότητα υλοποιείται με τη διδακτική τεχνική της αντιπαράθεσης απόψεων (debate), σύμφωνα με τον Μεθοδολογικό Οδηγό ΟDYSSEY – Οxford Debates για Νέους στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, σε χρόνο 3 διδακτικών ωρών και υλοποιείται με μαθητές/τριες Γυμνασίου & Λυκείου. Η διαλογική αντιπαράθεση – debate είναι μια εξαιρετική πρόταση για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών/τριών πάνω σε αμφιλεγόμενα θέματα και συμβάλλει στην εξοικείωση των ομιλητών/τριών με την επιχειρηματολογία και τον δημόσιο λόγο. Υπάρχει η δυνατότητα υλοποίησης της δραστηριότητας: α. Εντός της σχολικής αίθουσας και β. Εξ αποστάσεως.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να καλλιεργήσουν δεξιότητες ζωής – ιδιαίτερα τις επικοινωνιακές δεξιότητες, την κριτική και δημιουργική σκέψη και τη δημοκρατική συνείδηση.
• Να κατανοήσουν τις συνθήκες ανάπτυξης των πλημμυρών.
• Να απαριθμήσουν παράγοντες που καθορίζουν το αν μια βροχή προκαλέσει πλημμύρα (βλάστηση, χρήσεις γης, κλιματικοί παράγοντες).
• Να κατανοήσουν την αιφνίδια πλημμύρα και να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τις περιοχές που είναι ευαίσθητες σε αιφνίδιες πλημμύρες.
• Να ευαισθητοποιηθούν σε σχέση με τη σημασία της διευθέτησης/διαχείρισης των ρεμάτων και να συνειδητοποιήσουν τον ενιαίο χαρακτήρα τους.
• Να κατανοήσουν την επίδραση της αστικοποίησης στην αύξηση της έντασης και των συνεπειών των πλημμυρικών φαινομένων.

Τύπος δραστηριότητας:
Αντιπαράθεση απόψεων (debate)

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Μαθητές και μαθήτριες με τη ματιά δημοσιογράφου στο χθες και στο σήμερα

Η προτεινόμενη δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές/τριες Γυμνασίου. Φιλοδοξεί και προσδοκά να συνδράμει στην αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος των μαθητών, αλλά και στην ευαισθητοποίησή τους στα φαινόμενα των πλημμυρών, ώστε μέσω της ενσυναίσθησης να γίνουν συνοδοιπόροι μιας έμμεσης διαμαρτυρίας για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και γνώστες διαχείρισης και αντιμετώπισης πλημμυρικών φαινομένων. Επιπλέον δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση και την αξιοποίηση ιστορικών πηγών στην εκπαιδευτική διαδικασία, όπως οι εφημερίδες, ενώ η τριβή των μαθητών με τον δημοσιογραφικό λόγο μιας άλλης μακρινής εποχής δεν αντιμετωπίζεται μόνο επιφανειακά και στο πλαίσιο μιας στείρας ενδοκειμενικής ανάλυσης (γλώσσα, ύφος, περίληψη, τεχνικές, κ.ά.), αλλά κυρίως από την προσπάθεια καλλιέργειας ενσυναίσθησης. Το βασικό αποτελεί η ενεργή εμπλοκή των παιδιών καθώς και οι δραστηριότητες που θα τους προκαλέσουν -στο βαθμό που είναι εφικτό- να σκεφτούν ιστορικά και διαχρονικά για το φαινόμενο.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Γενικά οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να κινητοποιηθούν (στο πλαίσιο της διερεύνησης, ιστοεξερεύνησης και αξιοποίησης υλικού από δημοσιογραφικές πηγές, καθώς και της συνεργασίας μέσα στην ομάδα) στην κατεύθυνση της ερμηνευτικής προσέγγισης του δημοσιογραφικού λόγου.
• Να συναισθανθούν την προσωπική ευθύνη για τα περιβαλλοντικά θέματα.
• Να συνεργαστούν και εκτός σχολικής τάξης αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης και ασύγχρονης τηλε-συνεργασίας (Δικτύωση/άνοιγμα του σχολείου στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία – Δημιουργική ένταξη και παιδαγωγική αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία).

Ειδικότερα οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να εντοπίσουν το κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα, τις συνέπειες και τις επιπτώσεις που αποτυπώνονται μέσα από την περιγραφή και να προβληματιστούν πάνω στην επικαιρότητα ενδυόμενοι ρόλο ερευνητή δημοσιογράφου.
• Να αποκτήσουν ενεργό ρόλο στη σχέση ανάμεσα στο τρίπολο αναγνώστη – δημοσιογράφου – πραγματικότητας.
• Να εξασκηθούν στον γραπτό λόγο μέσα από τη σύνθεση σύντομων κειμένων αφηγηματικού χαρακτήρα και την έκφραση αξιολογικών κρίσεων.
• Να ευαισθητοποιηθούν στο θέμα των ευθυνών απέναντι στο περιβάλλον και των ασυλλόγιστων ενεργειών καταπάτησής του.
• Να ευαισθητοποιηθούν και να αποκτήσουν «κουλτούρα» πληροφόρησης και εφαρμογής της πληροφόρησης που αποκτούν για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, και δη των πλημμυρών.


Τύπος δραστηριότητας:
Ψηφιακό σενάριο / εικονικό δημοσιογραφικό περιβαλλοντικό πρακτορείο

———

Κατεβάστε τη δραστηριότητα σε PDF μορφή

Υποστηρικτικό υλικό δραστηριότητας:
Εφημερίδες με τους τίτλους:
– ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 9.6.1907
– ΣΚΡΙΠ 6.6.1907
– ΕΜΠΡΟΣ 10.6.1907
– ΑΣΤΥ 7.6.1907

Εφημερίδες με τους τίτλους:
– ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 9.6.1907
– ΑΘΗΝΑΙ 9.6.1907
– ΕΜΠΡΟΣ 10.6.1907
– ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ 23.6.1907

Συντάκτης deukalion, πριν από

Καταγραφή επίσκεψης σε πεδίο με χρήση
«έξυπνου τηλεφώνου» (smartphone)

Απευθύνεται σε μαθητές Ε’-ΣΤ’ Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου και έχει στόχο να μάθουν να χρησιμοποιούν το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης (Global Positionining System) GPS συνεργαζόμενοι σε ομάδες. Η άσκηση γίνεται στο πεδίο και στη συνέχεια στο εργαστήριο ή στην τάξη και απαιτεί Smartphone με δέκτη GPS, λογισμικό GPS στο smartphone, υπολογιστή με το λογισμικό “Google Earth”.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να μάθουν να χρησιμοποιούν το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού Θέσης (Global Positionining System-GPS) για την καλλιέργεια χωρικής σκέψης, καταγράφοντας διαδρομές και σημεία ενδιαφέροντος.
• Να χρησιμοποιούν το smartphone σαν εργαλείο εκπαίδευσης.
• Να συνεργάζονται σε ομάδες.


Τύπος δραστηριότητας:
Εργασία με τα smartphones και το σύστημα GPS που διαθέτουν.

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Τα ΤΙ; ΠΟΥ; ΠΟΤΕ; ΠΩΣ; και ΓΙΑΤΙ;
των πλημμυρών

Δραστηριότητες που βοηθούν τους/τις μαθητές/τριες να απαντήσουν στο τι, πού, πότε, πώς & γιατί των πλημμυρών. Οι δραστηριότητες προσπαθούν να ικανοποιήσουν γνωστικούς στόχους και μπορούν να υλοποιηθούν μέσα στη σχολική τάξη. Περιλαμβάνουν καταιγισμό ιδεών, ανάλυση κειμένων, σύγκριση διαγραμμάτων, μελέτη χαρτών, ερμηνεία φωτογραφιών και δημιουργία εννοιολογικών χαρτών.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι στόχοι της δραστηριότητας είναι κυρίως γνωστικοί. Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να ορίζουν τι είναι πλημμύρα (ΤΙ είναι πλημμύρα)
• Να κατηγοριοποιούν τις πλημμύρες (ΠΟΙΕΣ οι κατηγορίες των πλημμυρών)
• Να εξηγούν πώς δημιουργούνται οι πλημμύρες (ΑΙΤΙΑ των πλημμυρών)
• Να διακρίνουν πού και πότε συμβαίνουν (ΠΟΥ και ΠΟΤΕ)
• Να ανακαλύψουν ΓΙΑΤΙ κινδυνεύουμε από τις πλημμύρες
• Να μελετούν διαγράμματα, χάρτες και κείμενα
• Να παρατηρούν φωτογραφίες και πίνακες ζωγραφικής
• Να εξάγουν συμπεράσματα
Επιπλέον στόχος: Να συνεργάζονται δημιουργικά

Τύπος δραστηριότητας:
Ανακαλυπτική / διερευνητική μάθηση – με φύλλο εργασίας – μέσα στη σχολική τάξη

———

Κατεβάστε το σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από

Αποφασίζω για τον τόπο μου

Η δραστηριότητα απευθύνεται σε παιδιά Γυμνασίου και Λυκείου. Πρόκειται για ένα υποθετικό σενάριο κατά το οποίο οι μαθητές βλέπουν πώς, μέσα από την εκλογική διαδικασία, ένα χωριό οδηγείται σε αποφάσεις τουριστικής ανάπτυξης που μπορεί να έχουν επικίνδυνες συνέπειες για τους κατοίκους του χωριού. Οι μαθητές θα αναλογιστούν για τις προτεραιότητες που πρέπει να μπαίνουν όταν παίρνονται αποφάσεις για το περιβάλλον.

Παιδαγωγικοί στόχοι:
Οι μαθητές/μαθήτριες:
• Να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη.
• Να αναλογιστούν και να εκτιμήσουν τον δικό τους ρόλο και τη δική τους ευθύνη στη λήψη αποφάσεων για τα κοινά, ως ενεργοί πολίτες.
• Να καταλάβουν ότι ομάδες διαφορετικών συμφερόντων πολλές φορές αναλαμβάνουν πολύ διαφορετική πολιτική δράση.
• Να αντιληφθούν ότι η τουριστική ανάπτυξη πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις για να είναι βιώσιμη και συμφέρουσα για όλους.
• Να συσχετίσουν τα πλημμυρικά φαινόμενα με την αλόγιστη δόμηση.
• Να συνειδητοποιήσουν την πίεση για αστικοποίηση της υπαίθρου που προκαλεί η μη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
• Να αναρωτηθούν για το κατά πόσο η βιομηχανοποίηση του τουρισμού εξασφαλίζει την ευημερία για τις κοινότητες, όπου εφαρμόζεται.


Τύπος δραστηριότητας:
Υποθετικό σενάριο

———

Κατεβάστε σε PDF μορφή

Συντάκτης deukalion, πριν από